Hazine ve Maliye Bakanlığı (“Bakanlık”) tarafından “TÜRK PARASI KIYMETİNİ KORUMA HAKKINDA 32 SAYILI KARARA İLİŞKİN TEBLİĞ (TEBLİĞ NO: 2008-32/34)’DE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR TEBLİĞ (TEBLİĞ NO: 2018-32/52)” (kısaca “Yeni Tebliğ”) Resmi Gazete’nin 16 Kasım 2018 tarihli nüshasında yayınlanmıştır.
Tebliğ yayım tarihi olan 16 Kasım 2018 itibariyle yürürlüğe girmiştir.
Bakanlık, Yeni Tebliğ ile 2018-32/34 sayılı Tebliğ’de önemli değişiklikler yaptığı gibi bazı konularda da uygulamaya ilişkin getirilmiş bazı engelleri kaldırarak yeni düzenlemeler getirmiştir.
Yeni Tebliğ’e göre özetle;
Serbest bölgelerde yer alan gayrimenkullerin kiralanmasına ve satılmasına dair döviz yasağı kaldırılmıştır.
Türkiye Cumhuriyeti Devleti ile vatandaşlık bağı bulunmayan Türkiye'de yerleşik kişilerin veya dışarıda yerleşik kişilerin Türkiye'de bulunan; şube, temsilcilik, ofis, irtibat bürosu, doğrudan veya dolaylı olarak yüzde elli ve üzerinde pay sahipliklerinin veya ortak kontrol ve/veya kontrolüne sahip bulunduğu şirketler ile serbest bölgedeki faaliyetleri kapsamında serbest bölgelerdeki şirketlerin alıcı veya kiracı olarak taraf oldukları gayrimenkul satış ve gayrimenkul kiralama sözleşmelerinde, döviz yasağı kaldırılmıştır.
T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan belgeli olan konaklama tesislerinin işletilmesi amacıyla imzalanan gayrimenkul kiralama sözleşmelerinde, döviz yasağı olmadığı teyit edilmiştir.
“Havaalanları, bir takım limanlar” gibi gümrüksüz satış mağazalarının kiralanmasına ilişkin gayrimenkul kiralama sözleşmelerinde, döviz yasağı olmadığı teyit edilmiştir.
Döviz cinsinden maliyet içeren eser sözleşmelerinde döviz yasağı kaldırılmıştır.
İş makinelerinin satılmasına ve kiralanmasına dair sözleşmelerde dövizle düzenleme yasağı kaldırılmıştır.
Kamu kurum ve kuruluşlarının taraf olduğu döviz cinsinden veya dövize endeksli ihaleler, sözleşmeler ve milletlerarası antlaşmaların ifası kapsamında gerçekleştirilecek olan projeler dahilinde; yükleniciler ya da görevli şirketlerin ve bunların sözleşme imzaladığı tarafların üçüncü taraflarla akdedeceği veya bahsi geçen projeler çerçevesinde akdedilecek, gayrimenkul satış sözleşmeleri ve iş sözleşmeleri dışında kalan sözleşmelerde, döviz yasağı bulunmamaktadır. Bu madde kapsamında gayrimenkul kiralama sözleşmeleri için de döviz yasağı kaldırılmıştır.
4749 sayılı Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanun kapsamında gerçekleştirilen işlemlere ilişkin olarak yapılan sözleşmelerde döviz yasağının olmadığı teyit edilmiştir.
Hizmet ve iş sözleşmelerine getirilen istisna kapsamında, dışarıda yerleşik kişilerin Türkiye'de bulunan ortak kontrol ve/veya kontrolüne sahip bulunduğu şirketlerin de taraf olduğu iş ve hizmet sözleşmelerinde yer alan bedellerin döviz üzerinden belirlenebileceği düzenlenmiştir.
Dışarıda yerleşik kişilerin Türkiye'de bulunan; şube, temsilcilik, ofis, irtibat bürosu, doğrudan veya dolaylı olarak yüzde elli ve üzerinde pay sahipliklerinin veya ortak kontrol ve/veya kontrolüne sahip bulunduğu şirketler ile serbest bölgedeki faaliyetleri kapsamında serbest bölgelerdeki şirketler tarafından akdedilen iş ve hizmet sözleşmelerinde yer alan bedeller ancak istisna tanınan taraf hizmet alan ya da işveren ise, döviz üzerinden ya da dövize endeksli olabilecektir.
13 Eylül 2018 tarihinden önce düzenlenen ve dolaşıma girmiş kıymetli evrakların Türk Lirası üzerinden yeniden belirlenmesine gerek olmadığı düzenlenmiştir.
Uluslararası piyasalarda fiyatı döviz cinsinden belirlenen kıymetli madenlere ve/veya emtiaya endekslenen ve/veya dolaylı olarak dövize endekslenen sözleşmeler, dövize endeksli sözleşme olarak değerlendirilirken, “taşımacılık faaliyetlerine ilişkin hizmet sözleşmeleri”nde akaryakıt fiyatlarına endeksleme yapılmasının mümkün olduğu düzenlenmiştir.
Türkiye'de yerleşik kişilerin yurt dışındaki; şube, temsilcilik, ofis, irtibat bürosu, işlettiği veya yönettiği fonlar, doğrudan veya dolaylı olarak yüzde elli ve üzerinde pay sahipliklerinin bulunduğu şirketler Tebliğ kapsamında Türkiye'de yerleşik kabul edilmekle beraber, sözleşmenin yurt dışında ifa edilmesi durumunda bu düzenleme uygulanmayacaktır.
13 Eylül 2018 tarihinden önce akdedilmiş bulunan yolcu taşıma amaçlı ticari taşıt satış sözleşmelerinde yer alan bedellerin Türk Lirası üzerinden yeniden belirlenmesine gerek olmadığı teyit edilmiştir.
13 Eylül 2018 tarihinden önce imzalanan, menkul ve gayrimenkullere ilişkin finansal kiralama sözleşmelerinde yer alan tutarların “Türk Lirası” üzerinden yeniden belirlenmesine gerek olmadığı teyit edilmiştir.
Tebliğ uyarınca bedelleri döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştırılması mümkün olmayan gayrimenkul kira sözleşmeleri kapsamında verilen depozitolar ve sözleşmelerin ifası kapsamında dolaşıma girmiş kıymetli evrakların Türk Lirası üzerinden yeniden belirlenmesine gerek olmadığı düzenlenmiştir.
32 Sayılı Tebliğ ile döviz yasağı açısından istisna tutulan sözleşmelerin, tarafların uzlaşması ya da bir tarafın talebi ile Türk Lirası'na dönmesi gerektiğini düzenleyen hüküm kaldırılmıştır. 32 sayılı Karar’ın Geçici 8. maddesinin yürürlüğe girdiği tarihten önce düzenlenen konut ve çatılı iş yeri kira sözleşmelerinde döviz veya dövize endeksli olarak belirlenen bedeller bu fıkranın ilk paragrafına göre iki yıllık süre için Türk parası olarak belirlenecektir. Ancak, Türk parası olarak belirlemenin yapıldığı kira yılının sonundan itibaren bir yıl geçerli olmak üzere; anılan paragraf uyarınca Türk parası olarak belirlenen kira bedeli, taraflarca belirlenirken mutabakata varılamazsa, “belirleme tarihinden belirlemenin yapıldığı kira yılının sonuna kadar Türkiye İstatistik Kurumunun her ay için belirlediği tüketici fiyat endeksi (TÜFE) aylık değişim oranları” esas alınarak artırılması yoluyla belirlenir. Bir sonraki kira yılı Türk parası cinsinden kira bedeli ise, taraflarca belirlenirken mutabakata varılamazsa, önceki kira yılında geçerli olan kira bedelinin Türkiye İstatistik Kurumunun belirlediği tüketici fiyat endeksi (TÜFE) aylık değişim oranları esas alınarak artırılması yoluyla belirlenir ve belirlenen Türk parası cinsinden kira bedeli bu fıkrada belirtilen iki yıllık sürenin sonuna kadar geçerli olacaktır.
Yeni Tebliğ’e aşağıdaki linkten erişebilirsiniz:
http://www.resmigazete.gov.tr/main.aspx?home=http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2018/11/20181116.htm&main=http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2018/11/20181116.htm